Aangiften inkomstenbelasting werden in de jaren 2012-2019 niet altijd op gelijke manier behandeld. Bij sommige konden we niet met zekerheid stellen dat de aangifte terecht werd geselecteerd voor een extra controle.
Selectie niet om fiscale redenen
Begin 2022 deed PricewaterhouseCoopers (PwC) onderzoek naar het proces van controle en selectie van aangiften bij de Belastingdienst. PwC zag dat in sommige gevallen er een verschil zat tussen de selectie van de query’s en de analyse aan de poort idoor medewerkers. Wat betekent dit?
Query’s zijn automatische zoekopdrachten waarmee aangiften gecontroleerd worden op mogelijke fouten. De query’s selecteerden op basis van fiscale redenen. Dit zijn redenen die met de inhoud van de aangifte te maken hebben. Bijvoorbeeld bedragen die opvallend hoog zijn of anders zijn dan andere bedragen. Dit waren redenen om een aangifte extra te controleren door een medewerker.
Maar in sommige gevallen was bij deze handmatige controle niet duidelijk of de aangifte om fiscale redenen was geselecteerd. Dit zag PwC in de handleiding die werd gebruikt door de medewerkers voor de beoordeling van de aangifte. Volgens PwC was een deel van de handleiding gericht op bepaalde kenmerken van mensen die aangifte deden. Zoals nationaliteit, leeftijd, religie of gegevens over de gezondheid.
Lees meer: PwC-onderzoek 'Query's aan de poort'
Ongelijke behandeling
De conclusie van PwC was dat een aantal aangiften niet alleen werd geselecteerd om de inhoud van de aangifte (fiscale redenen). Er werd volgens PwC in sommige gevallen ook gekeken naar de kenmerken van de persoon. Deze aangiften kregen daarmee niet dezelfde behandeling als andere aangiften. De aangiften hadden meer kans om geselecteerd te worden als een ‘verhoogd risico op fraude’ dan aangiften met dezelfde fiscale kenmerken.
Lees meer: Mijn aangifte werd niet geselecteerd om fiscale redenen. Wat betekent dit?
‘Schending grondrecht’
De Belastingdienst mag aangiften alleen selecteren op gegevens die met de inhoud van de aangifte te maken hebben. De beoordeling mag niet gebeuren op kenmerken van een persoon die (fiscaal) niet belangrijk zijn. Dus niet op basis van nationaliteit, leeftijd, religie of gegevens over de gezondheid.
Staatssecretaris Marnix van Rij (Financiën ) spreekt in dit geval over ‘een mogelijke schending van een grondrecht, zoals een schending van het verbod op discriminatie’.
Aangiften waarbij het risico bestaat dat ze onterecht zijn geselecteerd, zijn opnieuw beoordeeld. Hebben we in deze beoordeling geen fiscale reden kunnen vinden voor de selectie? Dan heeft iemand recht op een financiële compensatie.
Lees verder: Herbeoordeling selectie van aangiften